Groen bouwt aan een lokale samenleving waar . Afbrokkelende sociale netwerken, verruwende omgangsvormen en verminderde solidariteit vragen hernieuwde inspanningen van burgers en lokale overheden. is geen ouderwetse, maar een heel moderne opdracht. Wij zien het als de taak van de lokale overheid om

mensen begrip hebben voor elkaar, en de wil opbrengen om samen te levenGemeenschapsvormingactief burgerschap te bevorderen. Dat burgerschap houdt in dat mensen zich inzetten voor de publieke zaak en met andere burgers beslissen over wat goed en nodig is voor de samenleving. De overheid geeft daarbij het goede voorbeeld.

De essentie van diversiteit is dat mensen samenleven. Diversiteitspolitiek betekent aan politiek doen voor alle mensen, en oog hebben voor specifieke maatregelen die nodig zijn voor alle minderheidsgroepen in de stad of gemeente. We ijveren voor een uitbreiding en een verfijning van het bestaande instrumentarium.

Stijgende intra-Europese migratie, volgmigratie en de opvang van (kandidaat-)vluchtelingen zorgt voor een steeds toenemende etnisch-culturele diversiteit. Dit plaatst stedelijke overheden voor grote maatschappelijke en beleidsmatige uitdagingen. Naast een efficiënt federaal migratiebeleid, liggen de antwoorden volgens Groen in een sterke lokale dynamiek. We hanteren daarbij een menselijk-zakelijke visie. Daarmee pleiten we voor een goed evenwicht tussen de belangen en de doelstellingen van de lokale gemeenschap, die van de migrant en die van zijn of haar thuisland.

Voor Groen zijn het middenveld en actieve burgerinitiatieven onmisbare partners. Zij versterken de mogelijkheden van een bestuur. Dat vereist van beleidsverantwoordelijken communicatie, openheid, voldoende afstand en intelligente ondersteuning zonder initiatieven nodeloos naar de overheid te trekken. Groen zet in op een actief beleid voor vrijwilligers om ze groeikansen te geven en maximaal hun rol te laten spelen. Op deze manier kunnen burgers en overheid bouwen aan hun gemeente of stad.

Voorstellen:

Samenleven bevorderen en problemen oplossen

Veel mensen zijn bezorgd over het samenleven in hun buurt. Meer dan vroeger, wordt er geklaagd over het gedrag van de ander: geluidsoverlast, vuil op straat, schelden, intimidatie, ?  Groen neemt deze problemen ter harte.

Voor Groen maakt iedereen die woont in de stad of gemeente deel uit van de samenleving. Het vormen van die gemeenschap gaat echter niet vanzelf. Groen ziet het als de taak van de lokale overheid om actief burgerschap te bevorderen. Zij zet alles in het werk om het gesprek tussen de bewoners in de wijken op gang te brengen. Omdat onze samenleving zo divers en zo geïndividualiseerd is geworden, is er nood aan nieuwe formules van gemeenschapsvorming.

?        Onderdeel van een beleid rond harmonieus samenleven, is een ambitieus beleid rond het gebruik van de publieke ruimte. Groen investeert in een toegankelijke publieke ruimte waar verschillende mensen komen en zich goed voelen. Knappe architectuur en artistieke ingrepen maken deel uit van een geslaagde publieke ruimte, maar doorslaggevend is de mate waarin bewoners zich vereenzel vigen met 'hun' publieke ruimte en bereid zijn er een stuk verantwoordelijkheid voor te dragen.

?        Wijkplannen en -contracten zijn belangrijke hefbomen voor lokale besturen om de leefbaarheid te verhogen. Groen pleit ervoor om deze in voortdurende samenspraak met alle lokale stakeholders (ouderen, jongeren, gezinnen met kleine kinderen, handelaars, gemeentelijke diensten, wijkagenten, wijkverenigingen, scholen enz.) vorm te geven en te realiseren. Deze plannen hebben oog voor ontmoetingskansen voor buurtbewoners en spelen actief in op ieders noden en verzuchtingen in verband met het gebruik van de openbare ruimte.

?        Wijkbudgetten zijn een uitstekend voorbeeld van coproductie tussen burgers en lokaal bestuur. Burgers lanceren voorstellen en projecten om de leefbaarheid van hun buurt te verhogen. Wanneer hun project wordt geselecteerd, staan zij mee in voor de realisatie.

?        Lokale ruilkringen zijn gemakkelijk, economisch en ecologisch. 'Letsen' of het opzetten van lokale ruilkringen is een systeem van ruilhandel in goederen en diensten, waarbij al dan niet gebruik wordt gemaakt van een complementair muntsysteem. Het ruilen van occasionele prestaties bevordert het samenhorigheidsgevoel en waardeert de talenten en kwaliteiten van alle mensen. Met ondersteuning van het lokaal bestuur kan een website opgezet worden om het systeem ruim te verspreiden.

?       Werken aan sociale cohesie doet het lokaal bestuur samen met organisaties die daarvoor de nodige expertise en creativiteit in huis hebben. Er zijn ondertussen vele mooie projectvoorbeelden in Vlaanderen en Brussel waarbij bestuur en bewoners wederzijdse engagementen aangaan onder begeleiding van een intermediaire organisatie.

?       Dag van de buren - op de laatste vrijdag van mei - is een uitgelezen kans om het belang van sociale cohesie in de buurt concreet te maken.

?       Sociale mix vormt geen doel op zich, maar slechts een middel om sociale samenhang te bevorderen. Gemeentebesturen en/of sociale huisvestingsmaatschappijen die een sociale mix nastreven, maken voorafgaand een analyse van kansen en bedreigingen voor bewoners, met specifieke focus op de gevolgen voor kwetsbare bewoners. De stad houdt rekening met de randvoorwaarden en ondersteunende maatregelen die noodzakelijk zijn om sociale verdringing te voorkomen en om de leefbaarheid voor alle bevolkingsgroepen te garanderen.

Om de communicatie en het leefklimaat in de buurt te verbeteren, werkt de stad een conflictbeleid uit met daarin preventieve en curatieve elementen om wrijvingen tussen burgers op te lossen.

?       Het lokaal bestuur zet campagnes op waarbij inwoners gemotiveerd worden om bij te dragen aan een aangenaam samenleven: het tegengaan van geluidsoverlast, hoffelijkheid op het openbaar vervoer, afvalbeheer, enzovoort.

?       Belangrijk is een pro-actief en oplossingsgericht beleid dat bemiddeling inzet als alternatieve manier van conflictoplossing. Het bestuur zet een eerstelijnsbemiddeling op door vrijwillige burenbemiddelaars te omkaderen door een professioneel coördinator. Wanneer conflicten dreigen te escaleren naar een rechtszaak, kan men vanuit tweedelijnshulp een extern bemiddelaar inschakelen (zie hoofdstuk 'lokaal veiligheidsbeleid').

?        Repressie vormt het sluitstuk van een lokaal overlastbeleid. Een nabije en aanspreekbare politie staat borg voor een kwalitatief handhavingsbeleid (zie hoofdstuk 'lokaal veiligheidsbeleid').

Overtreders van het politiereglement worden gesanctioneerd met Gemeentelijke Administratieve Sancties. In de uitvoering daarvan pleit Groen voor de mogelijkheid tot bemiddeling via de 'bemiddelaar inzake gemeentelijke administatieve sancties' bij minderjarige én meerderjarige overtreders.

Feesten, festivals en andere evenementen brengen mensen samen.

?        Als groenen waken we er over dat evenementen toegankelijk en duurzaam zijn. Feesten draaien dus niet louter om consumptie of het aantrekken van 'grote namen'. De bedoeling moet zijn om bewoners zo veel mogelijk te betrekken en om een positieve dynamiek op gang te brengen. Daarom organiseert het bestuur ook feesten op minder evidente plekken in de stad of gemeente.

?        Lokale besturen ondersteunen de organisatoren om evenementen te verduurzamen: gebruik van herbruikbare bekers, aanbieden van afvalsorteereilanden, voorzien van flyer- en affichemuur, enzovoort.

?        Het gemeentelijk evenementenloket brengt alle informatie voor organisatoren samen.

Het lokaal bestuur waardeert en ondersteunt vrijwilligers. De gemeente ontwikkelt een visie op de manier waarop vrijwilligers een plaats kunnen krijgen in het beleid. Vrijwilligers kunnen rekenen op waardering van het bestuur: dat kan in de vorm van bepaalde voordelen of attenties, maar evenzeer door een aantrekkelijkvormingsaanbod uit te werken. Voor een heel aantal domeinen kan de gemeente ook vrijwilligers rekruteren. Van sectoren als cultuur, welzijn, natuur of jeugd gaat een aantrekkingskracht uit die inwoners aanspreken om zich vrijwillig in te zetten. In de steden kunnen vacatures voor vrijwilligers gecentraliseerd worden in een lokale vrijwilligersdatabank.

De gemeente brengt in kaart op welke manier het verenigingsleven wordt ondersteund. We willen hier rond een transparant beleid opzetten. Het subsidiebeleid van verenigingen gaat verkokering tegen en is voldoende divers, om ook kleinschalige initiatieven te ondersteunen. Verenigingen vragen terecht naar duurzame financiering: ze moeten kunnen plannen op lange termijn en dus niet van project naar project spartelen om te overleven. Door de logistieke kracht van het lokaal bestuur kunnen verenigingen rekenen op materiële ondersteuning.

In de grotere gemeenten wil Groen alle bevoegdheden rond "sociale samenhang" bundelen bij één schepen. Eén uitvoerend mandaat dat zicht richt op alle facetten van het samenleven in de gemeente, stelt het belang dat de gemeente hecht aan een positief samenlevingsklimaat op de voorgrond. Onder deze bevoegdheid vallen onder meer participatie, evenementenbeleid, het lokaal diversiteitsbeleid, lokaal gelijke kansenbeleid, de ondersteuning van vrijwilligers en het verenigingsleven (zie hieronder). Kruisverbindingen met andere bevoegdheden zijn legio.

Onthaal en integratie van nieuwe inwoners

Landelijke gemeenten en vooral de gemeenten in de buurt van grotere steden trekken meer en meer mensen aan van de stad of andere streken. Dikwijls wonen ze enkel op het grondgebied, maar zijn voor de rest niet actief in de lokale samenleving. Nieuwe inwoners worden actief onthaald en tegelijkertijd in contact gebracht met de diensten en het verenigingsleven in de gemeente. Nieuwe inwoners brengen immers nieuwe ideeën en expertise mee die een plaats krijgen in de lokale samenleving.

In de stad arriveren veel anderstalige nieuwkomers uit het buitenland, wat de weg naar de reguliere diensten en voorzieningen nog moeilijker maakt.

?        Groen wil de rol van de onthaalbureaus in de grote steden versterken. Andere steden en gemeenten zijn afhankelijk van het aanbod van regionale aangestuurde bureaus. Lokale besturen kunnen dit aanbod versterken, via hun integratiedienst of via de inbreng van eigen middelen. Er zijn vandaag te weinig plaatsen voor heel wat rechthebbenden.

?        Er is een betere rolverdeling nodig tussen lokale besturen, onthaalbureaus en OCMW's. Het bestaande protocol tussen onthaalbureaus en OCMW's wordt verfijnd en verder gerealiseerd.

?        Het inburgeringstraject zou best langer worden uitgebouwd. Groen pleit voor de uitbouw van zogenaamde secundaire trajecten die duurzaam inspelen op werk, scholing en vrije tijd en vlot aansluiten op de primaire trajecten. Hoogopgeleide nieuwkomers verdienen bijzondere aandacht, omdat het aanbod vandaag onvoldoende is aangepast.

?        Het lokaal bestuur ondersteunt het onthaalonderwijs en geeft voor impulsen voor Nederlands op de werkvloer.

?        Sociale tolken en informatie- en onthaalmomenten voor specifieke doelgroepen maken voorzieningen toegankelijker zodat eenieder ongeacht zijn afkomst van een kwaliteitsvolle dienstverlening kan genieten.

Het Vlaams beleidsdiscours omtrent inburgering verwacht veel van inburgering en van de inburgeraar, maar stelt daar weinig inspanningen vanuit de samenleving tegenover. Integratie is tweerichtingsverkeer, waar alle inwoners van de gemeente een rol spelen. Het lokaal bestuur is goed geplaatst om van inburgering een groter succes te maken door alle inwoners beter te informeren over wat inburgering is en wat het kan betekenen. 

Elke gemeente betrekt actief de verenigingen van etnisch-culturele minderheden en beschouwt hen als volwaardige gesprekspartners. Zij zijn immers partners bij emancipatie en integratie. De gemeente maakt voldoende middelen vrij om deze verenigingen te ondersteunen in hun werking. Samenwerking gebeurt met respect voor eigenheid en autonomie.

Gezinshereniging en daarbinnen huwelijksmigratie is het belangrijkste kanaal geworden om zich legaal in België te vestigen. De regels voor huwelijksmigratie zijn complex, wat kan leiden tot willekeur of misbruik. Controle is noodzakelijk, maar de methodes zijn soms indringend en weinig respectvol. Het lokaal bestuur voorziet een transparant kader dat de bevoegdheden van de ambtenaar van burgerlijke stand duidelijk omschrijft. Daarnaast kan het lokaal bestuur vooral op preventief vlak een rol spelen: het doorbreken van het negatieve perspectief op westerse meisjes en jongens, de sociale druk enzovoort. De strijd tegen schijnhuwelijken mag elementaire gezinsrechten niet in het gedrang brengen. Groen pleit voor een evenwichtige benadering die schijnhuwelijken aanpakt in combinatie met een efficiënte strijd tegen misbruiken en mensenhandel. Ook hier wordt de rol van de ambtenaren scherp omlijnd. Maar ook hier kan preventie een rol spelen, zeker gezien de zware gevolgen als een dergelijk huwelijk eenmaal voltrokken is.

Groen wil ook aandacht voor de realiteit van mensen zonder wettig verblijf, die steeds manifester wordt in de grotere steden. Voor deze mensen worden een aantal basisrechten gegarandeerd, zoals het recht op dringende medische hulpverlening, op onderwijs en op nachtopvang. In plaats van haar ogen te sluiten voor de realiteit kan de overheid de "verborgen stad" zo een plaats geven in het beleid.

Groen pleit voor een taalbeleid met een uitnodigend karakter. Het lokaal bestuur voert in al haar diensten (loketdiensten, gemeentelijk onderwijs, gemeentelijke kinderopvang,?) een taalbeleid dat de kennis van het Nederlands stimuleert maar tevens respectvol en waarderend omgaat met anderstaligheid en/of meertaligheid.

De grote toestroom van armere EU-onderdanen - een aanzienlijk aandeel Roma - zorgt voor spanningen en mensonwaardige situaties. Op sommige plaatsen komt de draagkracht danig onder druk te staan. De problemen situeren zich voornamelijk op vlak van sociale bescherming, onderwijs, gezondheidszorg, huisvesting en op vlak van samenleven.

?        Groen pleit voor een krachtig beleid van de stedelijke overheid. Lokale besturen doen dit in dialoog met de lokale Roma-gemeenschap.

?        De zogenaamde 'buurtstewards' fungeren als brugfiguren. Zij komen bij voorkeur uit de gemeenschap, en werken vanuit een vertrouwensband en met de nodige discretie.

?        Het lokaal bestuur zorgt voor infrastructuur en voor coaching van vrijwilligers, die er op hun beurt verbonden zijn met andere sociale initiatieven in de stad.

België kampt met een opvangcrisis. Groen houdt een pleidooi voor solidaire lokale overheden, die hun verantwoordelijkheid willen opnemen.

?        Door een lokaal opvanginitiatief (LOI) voor asielzoekers op te richten of te versterken staat de lokale overheid mee in voor een menswaardige opvang.

?        Asielzoekers die wegens de overbezetting van het opvangnetwerk geen opvangplaats krijgen van Fedasil, kunnen rekenen op materiële steun van het OCMW.

?        De lokale bevolking wordt gesensibiliseerd over de vluchtelingenproblematiek. Door correcte informatie te verschaffen wordt het beeld over vluchtelingen bijgesteld.

?        Onthaalbureaus organiseren inburgeringscoaching voor vrijwilligers die het engagement aangaan om inburgeraars te ondersteunen bij hun integratieproces.

Succesvol werken aan diversiteit

Groen gaat voor progressief diversiteitsbeleid binnen de bestuursorganisatie.

?        Groen streeft naar een weerspiegeling van de diverse samenleving in hun personeelsbestand. We  nemen concrete streefcijfers voor diversiteit in de ambtenarij op in het bestuursakkoord. Het personeel van gemeenten en OCMW, en het politiek personeel worden opgeleid om in hun werk vlot om te gaan met diversiteit.

?        Wat het dragen van levensbeschouwelijke tekenen in openbare dienst betreft, geldt een algemene vrijheid om de genoemde tekenen te dragen.

?        Irrelevante diplomavereisten worden vervangen door erkenning van werkervaring en buitenlandse diploma's.

Groen pleit daarnaast voor een aantal prioritaire acties om discriminatie tegen te gaan.

?        In bestekken voor overheidsopdrachten en subsidiereglementen van het stadsbestuur worden non-discriminatie- en diversiteitclausules opgenomen om diversiteit in de privésector te stimuleren. De clausules sluiten discriminerende bedrijven en organisaties uit van procedures voor elke openbare aanbesteding of subsidie, en geeft extra kansen aan bedrijven of organisaties die wel werk maken van een diversiteitsbeleid.

?        Via de meldpunten antidiscriminatie worden sensibiliseringscampagnes opgezet tegen racisme en discriminatie. Maar er is meer nodig. Het lokaal bestuur voert een antidiscriminatiebeleid in de horeca, in de huisvesting, op de arbeidsmarkt, bij de politie,? dat verder gaat dan enkel sensibilisering. Het lokaal bestuur zorgt ervoor dat portiers of horeca-uitbaters, verhuurders, vastgoedmakelaars,? die inbreuken plegen op de discriminatie- en racismewetgeving effectief beboet worden of hun vergunning verliezen. Het bestuur kijkt toe op een degelijke verbalisering van discriminatieklachten door het politiekorps.

?        Het lokale bestuur werkt samen met hogere overheden om discriminatie aan te kaarten en aan te pakken m.b.t. de bevoegdheden die niet lokaal zijn.

Een brede invulling van diversiteit staat een gelijke kansenbeleid dat gericht is naar specifieke doelgroepen niet in de weg. Groen wil lokaal de strijd aanbinden tegen discriminatie van mensen met een beperking, vrouwen en holebi's.

?      Een inclusief beleid voor personen met een beperking vraagt een overtuigend budget. De doelgroep personen met een beperking is zeer divers, net als hun moeilijkheden. Het lokaal bestuur en het OCMW stellen informatie ter beschikking over het gehele zorgaanbod in stad of in de regio. Ook aan de toegankelijkheid van gebouwen en publieke ruimte kan nog heel wat verbeteren. De gemeentelijke dienstverlening in het algemeen moet toegankelijk zijn voor mensen met een beperking (b.v. website toegankelijk voor personen met een visuele handicap, informatie op maat, opleiding van onthaal- en loketmedewerkers...).

?      Het lokaal bestuur speelt een rol in het verder doorbreken van traditionele rollenpatronen. Op vlak van genderbeleid kiest Groen voor drie speerpunten. Ten eerste, meer vrouwen op sleutelposities in de gemeentelijke besluitvorming. Daarnaast ijveren we voor een vrouwvriendelijk aanbod sport, cultuur en vrije tijd. Groen zal ook het probleem van geweld op meisjes en vrouwen op de lokale agenda plaatsen. Dat kan door het bespreekbaar maken van geweld in relaties bij jongeren (scholen, verenigingen) en jonge gezinnen (Kind en Gezin), hulp en begeleiding te bieden aan daders van dit soort geweld, de uitbouw van psucho-sociale hulpverlening aan de slachtoffers,? Het lokaal bestuur werkt samen met de aanspreekpunten van de Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW). De lokale politie treedt kordaat op tegen geweld op vrouwen en zorgt voor een adequaat onthaal voor slachtoffers.

Zowel in steden als in landelijk gebied spelen allerlei drempels waardoor het voor holebi's en transgenders niet gemakkelijk is om uit te komen voor hun seksuele geaardheid of genderidentiteit. Vandaar het belang van een lokaal LGTB-beleid. Dat vergt een expliciete visie van de gemeente of stad. Er kunnen inspirerende rolmodellen in de gemeente worden aangesproken om deze uit te dragen. Holebi-belangenorganisaties worden ondersteund en in contact gebracht met andere verenigingen en scholen. De lokale politie treedt kordaat op tegen antihomogeweld en zorgt voor een adequaat onthaal van slachtoffers.

Groen vindt tenslotte dat er een essentiële rol is weggelegd voor de school. Het is de plaats waar kinderen, ouders en grootouders in contact komen met de diversiteit van de lokale samenleving. Directies en lerarenteams kunnen gestimuleerd en ondersteund worden om actief te werken rond diversiteit en interculturaliteit. Dit kan het best vanuit een brede school (zie hoofdstuk Onderwijs & Kinderopvang).